Yeni bir haftadan merhaba. Geçen haftaki yazımda ağustos ayı yazı dizimizin konusunun İlişkiler olduğundan bahsetmiş, ‘Kendinle Olan İlişkin’ ile başlangıç yapmıştık. Bu haftaki yazımla bağ kurmak adına yazının son iki cümlesiyle başlamak istiyorum;
 
Kendimizle ilişkimiz, hayatla kurduğumuz ilişkimizin özüdür. Kendimizi kabul etmeyi öğrenemezsek hayat da bizi kabul etmez… Tekrar tekrar aynı döngüyü yaşatır durur bize…
 
Kendinle ilişkini yeniden kurgula ki hayat da yeniden kurgulansın…Farklı bir yoldan git ki hayat da sana yeni fırsatlar sunsun…
 
Bu haftaki konumuz romantik ilişkiler; partnerimizle kurduğumuz ilişkimiz. Belki bir ilişki içindesiniz, belki de değil eğer tekrar tekrar kendinizi aynı döngü içinde buluyor ve çaresiz hissediyorsanız ‘Evliliği Sürdürmenin 7 İlkesi’ adı kitabında John Gottman’ın bahsettiği mahşerin 4 atlısı sizi de bu döngüde tutuyor olabilir.
 
Neymiş bu 4 Atlı birlikte bakalım:
 
1. Atlı: Eleştiri
 
Birlikte yaşadığınız kişi hakkında her zaman bazı yakınmalarınız olacaktır ancak yakınmalar eleştiriye dönüştüğünde problem başlar. Yakınma partnerinizin başarısız olduğu belirli bir davranış ya da eyleme yöneliktir, eleştiri ise suçlama ve genel karaktere yönelik saldırıyla işi berbat eder. ‘Sürekli geç yatıp geç kalkman beni çok rahatsız ediyor. Sabahları birlikte kahvaltı edelim spor yapalım istiyorum.’ bir yakınmayken ‘Kaç yaşına gelmişsin halen vakit öldürmek için sabahlara kadar dizi izleyip geç kalkıyorsun. Enerjin çok düşük. Neyin var senin?’ bir eleştiridir.  ‘Kendince düzen kurmak adına eşyalarımın yerini değiştirip duruyorsun. Hiçbir şeyi bulamıyorum. Sürekli bir şeylerin kaybolması seni öfkelendiriyor. Eşyalarıma dokunma.’ Bir yakınmayken ‘Çok dağınıksın. Her şeyi unutuyorsun. Her şeyi kaybediyorsun. Senin beyninde bir problem olmalı.’ Bir eleştiridir.
 
Bu eleştiriler size tanıdık geliyorsa merak etmeyin yalnız değilsiniz. İlk atlıya ilişkilerde çok sık rastlanır. Eleştirinin kötü yanı, yaygınlaştığında çok daha ölümcül olan diğer atlının yolunu açmasıdır.
 
2. Atlı: Hor Görmek
 
Bazen çiftler eleştiriyle başlar, bir süre sonra bu hor görmeye, aşağılamaya dönüşür. İğneleme, kuşkuculuk, sıfat yakıştırma, göz devirme, küçümseme hor görme biçimleridir. Hangi şekle bürünürse bürünsün dört atlının en kötüsü olan hor görme, tiksinmeyi ima ettiği için ilişkiyi zehirler. Bir sorunu, eşiniz kendisinden tiksindiğiniz mesajı alırken çözmeniz gerçekten olanaksızdır. Hor görme, kaçınılmaz olarak uzlaşma yerine daha fazla çatışmaya yol açar.
 
Hor görme partnerinize karşı içinizde kaynayan olumsuz düşüncelerle ateşlenir.
 
Farklılıklarınız halledilmediyse bu tür düşüncelere kapılma olasılığınız daha yüksektir. Yakınmalar zamanla eleştiriye oradan da hor görmeye dönüşebilir.
 
Örneğin partneriniz kıskanç birisi ve sizden önceki ilişkilerinizi çok kafaya takan birisi. Sizin bekarken yaşadığınız ilişkilerinizi yıllardır hazmedemiyor ve özellikle alkollüyken sizi ahlak bozukluğuyla, iğrenç biri olduğunuzla suçluyor, ‘orospu’ ‘sürtük’ gibi sözcükler kullanıyor, hakaret ve küfür dolu mesajlar atıyor. Bu konuyu kafasında halledemediği için cinsel hayatınız da hiçbir zaman olamadı. Alkol tüketiminin artmasından sizi suçluyor.
 
3. Atlı: Kendini Savunma
 
Yukarıdaki örnekten gidersek böyle bir kocası olan kadının kendini savunmaya geçmesi şaşırtıcı değil. Ama araştırmalar bu yaklaşımın istenen sonucu pek doğuramadığını gösteriyor. Saldırıya geçen eş pes etmez ya da özür dilemez. Bunun nedeni, kendini savunmanın bir çeşit karşı tarafı suçlama olmasıdır. Söylenen asıl şey, ‘Sorun bende değil, sende’dir. Savunmacılık, çatışmayı tırmandırır, bu yüzden de ölümcüldür.
 
Eleştiri, Hor Görme ve Kendini Savunma, evde her zaman aynı sırayla at koşturmaz. Çift buna bir son vermezse, değneğin defalarca elden ele geçtiği bir bayrak yarışına dönüşür.
 
4. Atlı: Araya Duvar Örme
 
Yine yukarıdaki örnekten gidersek, tartışmaların sert başlayıp giderek artan hor görmeye ve kendini savunmaya yol açtığı ilişkilerde, en sonunda partnerlerden biri iletişimi keser. Bu dördüncü atlının habercisidir. Zamanla bu kadın kocasıyla yüzleşmek yerine bağlantıyı keser. Ondan uzaklaşarak yalnızca kavgadan değil, ilişkisinden de kaçar. Kocasının isteklerini ihtiyaçlarını yok sayar, çocuklarına, arkadaşlarına, hobilerine ya da kariyerine odaklanır. Vurdumduymaz bir taş duvar gibi maske takar. Duvar ören biri söylediklerinizi duysa bile hiç ilgilenmiyormuş gibi davranır.
 
Eğer bu 4 atlı size tanıdık geldiyse bilin ki öncelikle kendinizle ilişkiniz üzerine çalışmaya ihtiyacınız var. Ancak ondan sonra bu 4 atlı yerine daha sağlıklı iletişim yollarını keşfedebilirsiniz.
 
Uzm. Psk. Manolya Özek Tatış
 
Kaynak: Evliliği Sürdürmenin Yedi ilkesi, John Gottman- Nan Silver.