Kasım ayının son haftasını işyerinde psikolojik şiddet konulu yazımızla sonlandırıyoruz. İş dünyasının “Mobbing” olarak nitelendirdiği bu kavram günümüzde çok sık karşılaştığımız ve sonucu istifaya, iş akdinin feshine veya tazminat davasına kadar varabilen bir durumdur.
 
Mobbing, bir yöneticinin veya bir grup tarafından genellikle hedef alınan kişi veya kişilerin çalışmalarını engellemek, huzurunu kaçırmak, yıldırmak yoluyla gözden düşürülmesi çabasıdır. Mobbing duygusal ve psikolojik şiddet türüdür. Sistematik baskı yaratarak, saygısızca davranarak, ima-alay-aşağılama yolu ile toplumsal itibarı düşürerek, görmezden gelerek, baskı, tehdit, taciz gibi ahlak dışı yaklaşımlarla kişilerin iş performanslarını ve dayanma güçlerini yok eder. Şahsın kişiliğinde, sağlığında ve kariyerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır
 
İşyerinde yaşanan her tartışmaya mobbing demek doğru olmaz. Mobbingin varlığından söz edebilmek için sistemli bir şekilde, sürekli ve sık sık tekrarlanan, kasıtlı olarak yapılan davranışlardan söz edebilmek gerekir.
 
Üç tür mobbingden bahsedebiliriz:
 

Düşey Mobbing: Yöneticilerin kurumun ona verdiği yetkiyi kullanarak astlarına uygulamış oldukları mobbing türüdür.

Yatay Mobbing: Benzer statülerde çalışanların rekabet, hedef baskısı, kişisel mutsuzlukları nedeniyle aynı düzeydeki diğer bir kişiye uyguladıkları mobbingdir.

Dikey Mobbing: Eski yöneticiye olan bağlılık, yeni gelen yöneticiyi kabullenmeme, o pozisyonu kendi hakkettiklerine olan inanç nedeni ile çok nadirde olsa astların üstlerine uyguladıkları mobbing türüdür.

 

Yapılan çalışmalar, mobbinge uğrayan çalışanların duygusal zekasının yüksek olduğunu, son derece donanımlı ve işini tam olarak icra eden, çalışkan, dürüst, güvenilir ve gelecek vaat eden çalışanlar olduğunu göstermektedir. Mobbingi uygulayan kişilerin ise iletişime kapalı, yüksek benlik duygusuna sahip, övülmek ve takdir edilmeyi bekleyen, cesur olmayan, çalışanlarını motive etmek yerine kontrol altına almayı tercih eden kişiler oldukları gözlemlenmiştir.
 
Mobbing yapan kişiye tacizci, mobbinge uğrayan kişiye ise mağdur denilmektedir.  İlk olarak, tacizci ve mağdur arasından çatışmalar baş gösterir. Bu çatışmalar kurbanı fiziksel ve psikolojik olarak olumsuz etkiler. Bu etkiler altında zamanla mağdur hastalanmaya, işe geç gelmeye, rapor almaya ve iş yapamamaya başlar. Kurbanın özgüveninde azalma, gerginlik, öfke, iş yerinden uzaklaşma isteği, panik atak gibi sorunlar baş gösterebilir. Mobbing, kurbanın benlik duygusunu ciddi anlamda zedelerken performansını da düşürmektedir. Mobbingin etkileri sadece kurbanı değil takım arkadaşları ve ailesini de olumsuz etkilemektedir. Yine mobbingin olduğu şirketlerde performans ve verimlilikler de düşüşler, kurumsal bağlılıklarda azalmalar ve kurumsal itibar kayıpları yaşanılabilmektedir.
 
Eğer yukarıda bahsedilen türden belirtileri sizler de yaşıyorsanız öncelikle size mobbing uyguladığını düşündüğünüz kişiyle bu konuyu çözmeye çalışın, çözüme ulaşamazsanız İnsan Kaynaklarına başvurun. Problemler çözülmezse ve içinden çıkamadığınız bu durum sizin sağlığınızı olumsuz yönde etkiliyorsa mutlaka psikolojik destek alın.
 
Dr. Gökşen Şimşek